Bir derginin hakemli olup olmadığını nasıl anlarız ?

Bir Derginin Hakemli Olup Olmadığını Nasıl Anlarız?

Hepimizin bir dergiye yazdığı bir makale ya da araştırma gönderdiği olmuştur. Ancak, yazdığınız yazının hangi dergiye gönderileceği, bilimsel çalışmanızın doğru şekilde değerlendirilip değerlendirilmeyeceğini etkileyebilir. “Hakemli dergi nedir?” sorusu da burada devreye giriyor. Peki, bir derginin hakemli olup olmadığını nasıl anlayabiliriz? Bu yazı, merakınızı gidermeyi ve kararınızı daha kolay vermenizi sağlamayı hedefliyor.

Hikâyemiz, bir araştırma öğrencisinin, önemli bir bilimsel çalışmasını doğru bir dergide yayınlatmaya karar verdiği anla başlıyor. Elif, biyoloji alanında çalışan genç bir akademisyen. Çalışmalarını tamamladıktan sonra, hakemli bir dergide yayımlamak için başvuruda bulunmak istiyor. Ancak bir sorun var: Çoğu dergi hakkında hakemli olup olmadığını belirlemek oldukça zor. Elif, ilk önce birkaç dergiye göz atmaya başlıyor, ancak dergilerin hakemli olup olmadığını anlamak, dışarıdan bakıldığında pek de net bir şey değil. İşte bu noktada, biz de Elif’in yolculuğunda ona rehberlik edebiliriz.

1. Derginin Web Sitesini İnceleyin

Bir derginin hakemli olup olmadığını anlamanın en kolay yollarından biri, derginin web sitesini detaylıca incelemektir. Genellikle, derginin “Hakkında” veya “Yayın Politikası” bölümünde, hakemli süreç hakkında açıklamalara yer verilir. Burada, derginin içeriğiyle ilgili hangi aşamalardan geçtiği, hakem değerlendirmesinin nasıl yapıldığı ve yazıların nasıl kabul edildiği hakkında bilgi bulabilirsiniz. Örneğin, doğa bilimleri alanında saygın bir dergi olan Nature, web sitesinde yazıların önce editörler tarafından değerlendirildiği, ardından hakemlerin incelemelerinden geçtiği bilgisine yer verir.

Bir derginin hakemli olup olmadığını anlamak için dikkat etmeniz gereken en önemli kriterlerden biri, derginin yayınladığı makalelerin sistematik bir değerlendirme sürecine tabi olup olmadığının belirtilmesidir.

2. ISSN ve Akademik Veritabanları

Bir dergiye ait ISSN (Uluslararası Standart Seri Numarası) numarasını öğrenmek, o derginin akademik kabulünü kontrol etmenin başka bir yoludur. Hakemli dergiler genellikle bilimsel veritabanlarında yer alır. Scopus veya Web of Science gibi veritabanları, yalnızca hakemli dergileri içerir. Elif’in yaptığı gibi, bu tür veritabanlarında dergiyi arayarak hakemli olup olmadığını öğrenebilirsiniz.

Örneğin, The Lancet dergisi, tıp alanındaki en saygın hakemli dergilerden biridir ve ISSN numarasıyla bu tür veritabanlarında kolayca bulunabilir.

3. Derginin Makale Değerlendirme Süreci

Bir derginin hakemli olup olmadığı, büyük ölçüde makale değerlendirme süreciyle ilişkilidir. Hakemli dergiler, yazıların yayınlanmadan önce bir grup uzman tarafından titizlikle incelenmesini sağlar. Bu değerlendirme süreci genellikle iki aşamalıdır: Editör incelemesi ve hakem incelemesi. Derginin web sitesinde, bu sürecin nasıl işlediği açık bir şekilde yer alıyorsa, bu, derginin hakemli olduğunu gösterir.

Bir örnek vermek gerekirse, sosyal bilimler alanında bir dergi olan American Journal of Sociology, makale başvurularını çok katmanlı bir sürece tabi tutar: İlk olarak editörler, ardından konu uzmanı hakemler tarafından değerlendirilir. Bu tür bir süreç, derginin hakemli olduğunu kesin olarak gösterir.

4. Derginin Yazarlarından Geri Bildirim

Elif’in hikâyesinde olduğu gibi, bir derginin hakemli olup olmadığı hakkında en iyi bilgiyi, o dergide daha önce makale yayınlamış olan yazarlardan alabilirsiniz. Yazarlar genellikle dergiler hakkında deneyimlerini paylaşırlar. Bazı akademik forumlar ve sosyal medya gruplarında, bu tür bilgiler rahatça paylaşılıyor.

Birçok erkek akademisyen, hakemli dergilerin pratik ve sonuç odaklı yaklaşımlarını tercih ederken, kadınlar ise dergilerin topluluk odaklı olmasına, şeffaf ve adil süreçlere dikkat etme eğilimindedir. Bu, yazarlara hitap eden dergi seçiminde farklı bir bakış açısı sağlar. Elif, başvuru yaptığı derginin gerçekten hakkaniyetli bir şekilde değerlendirileceğine inanmak istiyor; bu yüzden, önceki yazarların geri bildirimlerini dikkate alıyor.

5. Dergi İle İletişim Kurmak

Son bir yöntem ise, derginin editörleri ile doğrudan iletişime geçmektir. Elif, hakemli bir dergide yayın yapmak için önce derginin editörleriyle yazışarak, derginin hakemli olup olmadığını soruyor. Pek çok dergi, editörlerin soruları yanıtlamaktan memnuniyet duyduğu bir aşamaya gelir, bu da başvuru sürecinde önemli bir adımdır.

Düşüncelerini Paylaş!

Dergilerin hakemli olup olmadığını anlamak bazen karmaşık bir süreç gibi görünse de, doğru yöntemlerle oldukça kolay bir şekilde öğrenilebilir. Peki siz, akademik dergi seçerken nelere dikkat ediyorsunuz? Hakemli bir dergiye makale göndermeyi hiç denediniz mi? Hangi araçlar ve kaynaklar size en faydalı oldu? Deneyimlerinizi bizimle paylaşın, hep birlikte tartışalım!